20 grudnia 2022 w okresie przedświątecznym w Powiatowym Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Pucku w ramach przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia odbyła się nietypowa lekcja, pt: „Kolęda Obozowa”. Pomysłodawcą i prowadzącym był Jan Trofimowicz – nauczyciel w PCKZiU jednocześnie Wiceprezes Pomorskiego Zrzeszenia LZS, który jest depozytariuszem pamiątek po Annie Burdównie. W specjalnie zaaranżowanej sali zebrało się ponad 100 uczniów pod opieką nauczycieli. Pomoc w przygotowaniu lekcji zaoferowały niezawodni nauczyciele – Renata Myczkowska, Joanna Renusz oraz Dariusz Knitter. Warto podkreślić, że temat i przygotowanie lekcji było na tyle ciekawe, że wzbudziło zainteresowanie Telewizji Polskiej Oddział w Gdańsku, która delegowała swoich realizatorów celem przygotowania reportażu do Panoramy Gdańskiej!

Kim była Anna Burdówna…? Można znaleźć szereg informacji w Internecie – z urodzenia Łodzianka – rocznik 1911, harcerka, nauczycielka która swą przygodę z oświatą rozpoczęła na początku lat 30. ubiegłego wieku. W 1938 roku odpowiedziała na apel Związku Nauczycielstwa Polskiego i wyraziła akces podjęcia pracy w Szkołach Prywatnych Gdańskiej Macierzy Szkolnej w Wolnym Mieście Gdańsku – najpierw w Szymankowie a następnie od lutego 1939 roku w Ełganowie, przedwojennym Lamenstein – przez Niemców pogardliwie nazywanym – Gniazdem Polaków. To pod Jej opieką uczniowie ełganowskiej „Polskiej Szkoły” 3 maja 1939 roku w Poznaniu odebrali bezcenny dar dla szkoły – sztandar SZKOŁY POLSKIEJ z orłem w koronie i wizerunkiem Matki Bożej Królowej Korony Polskiej. Mimo niesprzyjających warunków zarówno bytowych jak i szykan ze strony hitlerowców wytrwała na placówce przy polskich uczniach do 1 września! Miała możliwość wyjazdu z końcem sierpnia – jednak jak pisała w ostatnim z przedwojennych listów do rodziców -…. Chwile co idą są decydujące…. Nie wiedząc, jak potoczy się Jej los żegnała się w liście z bliskimi, pisząc, że nie może zostawić garstki dzieci i rodzin polskich wśród których naucza m.in. języka polskiego, geografii, religii a także prowadzi zbiórki harcerskie…

Decyzja jak się okazało była brzemienna w skutkach… 1 września 1939 roku o poranku wraz z gronem Polaków z Lamenstein m.in. z rodzin: Orlikowskich, Zulewskich, Drawskich, Warczyńskich, Kitowskich, Noetza, Kisickich, Mazurowskich została aresztowana… Po drodze w Trąbkach Wielkich aresztowano jeszcze długoletnią ochroniarkę (przedszkolankę) – Kunegundę Pawłowską zwaną Żelazną Polką, z którą rozpoczęła kilkuletnią drogę współwięźniarki…. Najpierw trafiły na 3-dniowe przesłuchania do Pruszcza Gdańskiego stamtąd do więdnienia w Gdańsku. Kilka tygodni spędziły przy wykopkach oraz wycinaniu kapusty w majątku więziennym w Wyszecinie w obecnej Gminie Luzino pod Wejherowem – gdzie doskwierały m.in. zimno, warunki lokalowe – m.in. spanie na zimnej podłodze wyścielonej jedynie słomą oraz niewielkie racje żywieniowe… Po powrocie do więzienia w Gdańsku trafiła do celi z chorą psychicznie – co miało także obniżyć jej morale…
10 kwietnia po długiej podróży pociągiem towarowym trafiła do Ravensbruck – obozu koncentracyjnego między Berlinem a Hamburgiem i otrzymała numer 3048… Tam zaczęła kolejny etap życia i walki nie tylko o przetrwanie (wyniszczająca ciężka praca, niewielkie racje żywieniowe, wielogodzinne wykańczające apele, represje za wszystko, chłód, brak ciepłej odzieży…. ). I właśnie w tym piekle na ziemi pod opieką Józefy Kantor – od 1941 należała do zawiązanej w obozie – starszoharcerskiej drużyny ZHP „MURY”. Jakże wielki pozytywny wpływ na podnoszenie świadomości patriotycznej, wzajemną pomoc, podtrzymywanie ducha i ratowanie życia w obozie miała działalność drużyny można poczytać w literaturze obozowej. Właśnie z książki MURY pochodziły fragmenty odczytane przez uczniów z PCKZiU m.in. puckich harcerzy, dzięki którym zebrani mogli dowiedzieć się jak wyglądały przygotowania do świąt. Odczytano także kilka wierszy obozowych – m.in Kolędę Obozową, które napisała sama Anna Burdówna w 1942 roku.

Jan Trofimowicz przygotował okolicznościową wystawę pamiątek po p. Annie m.in. bezcenne Jej świadectwa ze szkoły powszechnej z lat 1922-1927!, ale także listy obozowe, pamiątki z obozu a wśród nich niewielkich rozmiarów książeczkę – albumik z rysunkami Anny Burdówny, przedstawiającymi Jej życie od narodzin i zabaw z rodzeństwem w przedwojennej Łodzi, poprzez zbiórki harcerskie, pracę w Lamenstein, granicę Polsko – Gdańską, którą przekraczała kilkukrotnie, aresztowanie 1 września 1939 aż po obóz…. Ta bezcenna perełka „wędrowała” po blokach polskich niosąc z sobą otuchę, że piekło obozowe się kiedyś skończy…. Więźniarki prowadziły tajne nauczanie w obozie, na „zbiórkach” śpiewały piosenki harcerskie i religijne, zdobywały sprawności…. Każdy dzień był dniem próby w obronie zachowania godności Polki, chrześcijanki, nauczycielki, harcerki, kobiety…. Przygotowany przez prowadzącego symboliczny obozowy stół wigilijny zdobiło kilka gałązek świerkowych, siano, słoma. Był też czarny chleb, odrobinę opłatka i puszka rybna oraz zupa nic…. A obok kolorowe współczesne bombki, choinka, prezenty, ciepłe pierogi, barszcz, ryby, ciasto, ciepłe ubrania, by młodzież zobaczyła i podjęła chwilę refleksji jak było…

Z końcem kwietnia 1945 roku przyszedł czas oswobodzenia obozu… Anna miała podobnie jak inne Polki możliwość opuszczenia obozu na początku maja, jednak jak przeczytał p. Jan w oryginalnym liście z 2 maja 1945! Anna pisała do Rodziców, że są wolne!.... jednak jest około 2000 chorych, które umrą bez pomocy a złożyły przysięgę jako harcerki, że nie opuszczą obozu, dopóki ostatnia Polka stamtąd nie będzie zabrana – stąd z kilkoma współwięźniarkami zostaje w obozie ratując ludzkie szkielety od śmierci – karmiąc, opatrując rany, służąc niczym Anioł….

Łzy wzruszenia na kilku młodych twarzach o także cisza słuchaczy pokazała, jak ważny to temat… Młodzież mogła zobaczyć także fragmenty filmów z 2009! roku, kiedy to Anna Burdówna mając niemalże 98 lat przyjechała 3 maja do Ełganowa jako Honorowy Obywatel Sołectwa Ełganowo i Gminy Trąbki Wielkie by wraz z przedwojennymi uczniami odsłonić pamiątkowy obelisk poświęcony m.in. 70-tej rocznicy nadania sztandaru Szkole Polskiej Gdańskiej Macierzy Szkolnej! Obelisk upamiętniania także Polaków aresztowanych i wywiezionych z Ełganowa w 1939 roku. Był też fragment filmu z maja 2009 roku, kiedy z rąk ówczesnego Prezydenta Miasta Łodzi odebrała w swym malutkim skromnym mieszkanku Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski nadany przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.

Ale skąd te wszystkie bezcenne pamiątki w zbiorach Jana Trofimowicza? Otóż na początku lat 80-tych ubiegłego wieku podczas nadania imienia Kunegundy Pawłowskiej, na którym obecna była Anna Burdówna – poznała Ją Zofia Trofimowicz (Mama Jana, długoletnia dyrektor Szkoły Podstawowej w Ełganowie), która nawiązała kontakt listowny z Burdówną. Wieloletnia znajomość zmieniła się w serdeczną przyjaźń… stąd. Jan jako przybrany wnuk odwiedzał wielokrotnie p. Annę w Łodzi. W 2009 roku Anna Burdówna będąc na uroczystościach jubileuszowych w Ełganowie odwiedziła także świątynię parafialną w Trąbkach Wielkich, w której modliła się kilkadziesiąt minut przed aresztowaniem podczas porannej Eucharystii w pierwszy piątek miesiąca 1939 roku! Modliła się także przy grobie nie żyjącej już wówczas Zofii Trofimowicz – podobnie jak p. Anna harcmistrzyni ZHP.

Skąd pomysł na taką właśnie lekcje…? By dać świadectwo, ocalić od zapomnienia ale także by podjąć chwilę refleksji – jakie wartości są dla mnie ważne jako młodego Polaka w wolnej Ojczyźnie? Jaką wartością jest dla mnie wiara, język ojczysty, szkoła, praca, rodzina… Co to jest patriotyzm…? Każdy z młodych ludzi musi sobie sam próbować odpowiadać….

Ciekawe spojrzenia na drogocenne pamiątki a także listy – pięknie pisane przez Panią Annę niemalże do samej śmierci wzbudzały zachwyt zwłaszcza dziewcząt.

Podnieś rękę Boże Dziecię błogosław Ojczyznę miłą…

Tekst: Jan Trofimowicz

Zdjęcia:
Dariusz Knitter

 

Kariera Z Wiatrem Logo


01 znak podstawowy kolor biale tlo

poznaj polske

polski lad 2


Nauka z Energią V

PGE ej


Szukasz pomocy

bip logo pomn1 grad

ankieta

Erasmus+ PO WER

Erasmus dla logistyków i informatyków

MicrosoftImagine

Szkoły Puck Technikum Informatyczne NetAcad partner logo

75x87 mm Certyfikat LK Szk oła EUIPO 210514 1 1

Partnerzy szkoły

Powiat Pucki. Herb

logo wsb pion

PR

logo Ateneum

logo wsaib

LOGO SANS

Office 365 logo

Ciekawe strony

cke logo